Les 12

Theorie

We gaan vanaf nu de vraagzinnen behandelen, daarom staan in de woordenlijst vandaag de vraagwoorden.
De vraagwoorden die je in de woordenlijst aantreft kunnen niet worden verbogen, met uitzondering van de volgende:
- cuál en quién hebben een aparte vorm voor meervoud: cuales en quienes.
- cuánto heeft aparte vormen voor vrouwelijk en meervoud: cuánta, cuantos en cuantas.
Een vraagzin wordt voorafgegaan door een ¿, een uitroepzin door een ¡.
Over het algemeen gebeurt met de zinsvolgorde bij vragende zinnen met een vraagwoord hetzelfde als in het Nederlands: ¿Dónde está el martillo? ¡El martillo está en la casa!--> Waar is de hamer? De hamer is in het huis!
Een gewone bevestigende zin kan vragend worden gemaakt door de intonatie te veranderen. De zinsvolgorde blijft hetzelfde: ¿El martillo está en la casa? --> Is de hamer in het huis?
Bij een vragende zin zonder vraagwoordloopt de intonatie vanaf de eerste beklemtoonde lettergreep omlaag en vanaf de laatste beklemtoonde lettergreep weer omhoog.
Bij een vragende zin met een vraagwoordloopt de intonatie vanaf het vraagwoord naar beneden. Als de zin extra beleeft of extra geïnteresseerd moet overkomen, dan stijgt de intonatie weer vanaf de laatste beklemtoonde lettergreep.
Hierbij wat voorbeeldzinnetjes voor de intonatie:
- ¿Te sirve este libro? (Heb je iets aan dit boek?)
- ¿Eso te lo trajo Juan? (Heeft Juan dat voor je meegebracht?)
- ¿De dónde es esa chica? (Waar komt dat meisje vandaan?)
- ¿Y de dónde es usted? (En waar komt u vandaan?) --> extra beleefd uitgesproken
- Geluidsopname 27, bevat deze zinnetjes.
  
  Download
Voor lijdende zinnen met worden wordt het werkwoord ser (zijn) gebruikt: Er worden 3 hamers gekocht. --> Tres martillos son comprados.
Naast onregelmatige werkwoorden is er ook een groot aantal zogenaamde diftongerende en sluitende werkwoorden. Of een werkwoord diftongeert of sluit moet per werkwoord worden geleerd.Bij diftongering staat er een klinker in de stam die, bij de vormen waar de klemtoon op de stam ligt, verandert in een tweeklank. Dit is een o die ue wordt, of een e die ie wordt. Bij sluiting staat er een klinker in de stam die bij bepaalde vormen verandert in een andere klinker. Dit is een o die u wordt, of een e die i wordt. Op sluiting gaan we binnenkort verder in. Er zijn ook werkwoorden die al ue of ie in de stam hebben, die blijft dan over alle vormen ongewijzigd.
Van de tot nu toe behandelde werkwoordsvormen ligt alleen vier van de zes vormen van de tegenwoordige tijd de klemtoon op de stam. Alleen voor deze vormen heeft diftongering effect. Hierbij een paar rijtjes als voorbeeld:
- Werkwoorden met diftongering: perder (verliezen), morder (bijten)
- Ik verlies pierdo / muerdo
- Jij verliest pierdes / muerdes
- Hij verliest pierde / muerde
- Wij verliezen perdemos / mordemos
- Jullie verliezen perdéis / mordéis
- Zij verliezen pierden / muerden

Geluidsopname 28, bevat deze rijtjes.

Download

Idioom

Vraagwoorden:

hoe = cómo

welk = cuál

hoe/wat = cuán

wanneer = cuándo

hoeveel = cuánto

waar = dónde

wat/welk = qué

wie = quién

of = si (niet te verwarren met sí, zie onder)

Werkwoorden met diftongering:

verliezen = perder (ie)

bijten = morder (ue)

tellen/vertellen = contar (ue)

pijn doen = doler (ue)

Bijbelboeken:

Mattheüs = San Mateo

Markus = San Marcos

Lukas = San Lucas

Johannes = San Juan

Handelingen = Hechos

Menselijk lichaam:

de vinger = el dedo

de nagel = la uña

de borst = el pecho

de buik = la barriga

het been = la pierna

de knie = la rodilla

de voet = el pie

de teen = el dedo de pie

Andere woordjes:

ja = sí (niet te verwarren met si, zie boven)

nee/niet = no

de elektriciteit = la electricidad

Zinnen:

Welke knie doet pijn? = ¿Cuál rodilla duele?

Wie telt de spijkers? = ¿Quién cuenta los clavos?

Geluidsopname 29, bevat deze woordenlijst.